Jak można było się spodziewać, pandemia wywołana COVID-19 oraz jej konsekwencje dla tempa transformacji cyfrowej oraz zwiększająca się liczba cyberzagrożeń czy kampanii dezinformacyjnych były kluczowym tematem. Eksperci szczególnie podkreślili potrzebę ochrony wartości w cyberprzestrzeni. Robert L. Strayer, zastępca asystenta sekretarza stanu ds. cyfrowych i komunikacji międzynarodowej oraz polityki informacyjnej Departamentu Stanu USA, wskazał , że należy zapewnić wolną i otwartą cyberprzestrzeń, która pozostaje w zgodzie z naszymi wartościami demokratycznym, a także chronić prawa człowieka i swobody obywatelskie.
Izabela Albrycht, , prezes Instytutu Kościuszki i prezes Forum CYBERSEC, poproszona o podsumowanie najważniejszych wniosków debaty powiedziała, że w dłuższej perspektywie należy zrównoważyć potrzebę przeciwdziałania zjawiskom zagrażającym życiu z prawem do utrzymania naszej prywatności. Prawa człowieka, zarówno te w sieci jak i poza nią, powinny być takie same.
Kolejną kwestią podkreślaną przez uczestników konferencji była rosnąca rola współpracy, która powinna obejmować wszystkich aktorów cyberbezpieczeństwa na wszystkich poziomach. Antonio Missiroli, asystent sekretarza generalnego NATO ds. pojawiających się wyzwań w zakresie bezpieczeństwa, zwrócił uwagę na znaczenie współpracy w skali globalnej. – UE tworzy regulacje, które mają ogromny wpływ na obszar cywilny. NATO działa w obszarze standaryzacji i ma ogromny wpływ na sferę militarną. Myślę, że te dwa zadania są potencjalnie komplementarne. Polski minister cyfryzacji Marek Zagórski podkreślił konieczność stworzenia sojuszu technologicznego w UE i NATO.
Podczas gdy minister Zagórski wezwał do przeznaczenia większych środków na cyberbezpieczeństwo w obrębie nowych wieloletnich ram finansowych UE, Komisja Europejska ogłosiła, iż przewiduje w nadchodzących latach zainwestować 2 miliardów euro w infrastrukturę danych. To ważna informacja, zwłaszcza że wiele krajów w obszarze transatlantyckim nadal nie posiada odpornej infrastruktury cyberbezpieczeństwa, skutecznych i sprawnie działających instytucji czy gotowych planów awaryjnych. Wielu ekspertów ostrzegło, że w trakcie pandemii jesteśmy bardziej narażeni na szkodliwe działania i cyberataki niż kiedykolwiek wcześniej i musimy zainwestować więcej środków, pieniędzy i ludzi, by wzmocnić stan naszych zabezpieczeń. Dotyczy to nie tylko instytucji i firm, które wysłały swoich pracowników do pracy z domu, ale także codziennego życia obywateli, którzy w ostatnim czasie zostali zmuszeni przenieść większość swoich działań do sieci. Stąd też pozostaje istotna świadomość społeczna i cyfrowa edukacja. – Cyfrowa higiena jest możliwa do osiągnięcia jedynie poprzez zmianę zachowań. (…) podobnie jak w dziedzinie zdrowia publicznego, cyfrowa świadomość i cyfrowa higiena pozwolą nam przejść przez kryzys – powiedział Rafał Rohozinski, dyrektor generalny SecDev Group oraz członek komitetu programowego CYBERSEC.
Innym pojawiającym się cyberzagrożeniem jest niewystarczająca zdolność do zapewnienia odpowiedniej przepustowości łączy internetowych. W czasach kryzysu „należy podjąć natychmiastowe kroki: gdy krajowe możliwości łączy internetowych są zagrożone, rząd musi zapewnić (…) działanie Internetu przynajmniej na minimalnym poziomie – dodaje Rohozinski.
Kilka tygodni temu Komisja Europejska przedstawiła swoją strategię na rzecz cyfrowej transformacji Europy, który ma ambicję spełnić wymagania wszystkich. Mimo, iż aspekty cyfrowe i technologiczne znajdują się wysoko w agendach Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego, a wraz z nimi kilka propozycji polityk, eksperci zgadzają się, że wybuch koronawirusa znaczne przyspieszy cyfrową transformację. Jak podkreślono, w tych okolicznościach wymiar bezpieczeństwa związany z tym gwałtownym przejściem powinien stać się przedmiotem szczególnej uwagi ze strony decydentów oraz aktorów sektora technologii.
– Społeczność CYBERSEC jest głęboko zaniepokojona możliwą trajektorią przewidywanych cyberzagrożeń. My wszyscy powinniśmy być świadomi tego, iż wśród pośrednich skutków pandemii znajdą się ataki na naszą infrastrukturę cyfrową, gdyż nasza uwaga skupia się gdzie indziej. Tak samo jest z rozprzestrzenianiem się dezinformacji – tzw. infodemii. – Dlatego wzywamy dzisiaj wszystkich aktorów na arenie cyfrowej do wzmocnienia współpracy i przyspieszenia procesu dostosowywania wszelkich niezbędnych środków w celu zabezpieczenia europejskiego cyfrowego DNA – podkreśliła Izabela Albrycht.
Innym istotnym komentarzem na temat najbliższej przyszłości podzieliła się eurodeputowana i była minister spraw zagranicznych Estonii, Marina Kaljurand, która wyznaczyła ambitny cel z okazji 75-lecia ONZ. Powiedziała, że ONZ powinna bardziej poważnie traktować „Paryskie Wezwanie do Zaufania i Bezpieczeństwa w Cyberprzestrzeni“ i zachęcać więcej krajów do przyłączenia się. Zauważyła też, iż w 2020 roku kraje powinny uznać, przynajmniej w formie deklaracji politycznej, iż prawo międzynarodowe ma również zastosowanie w cyberprzestrzeni.
– Obecny kryzys jest dzwonkiem alarmowym dla decydentów. (…) Cyfrowe bezpieczeństwo publiczne musi stać się nieodzownym elementem wszystkich polityk cyfrowych – podsumował Rohozinski. W ten sposób społeczność CYBERSEC rozumie proces zabezpieczania cyfrowego DNA świata.
