Bruksela, 29 stycznia 2021 r. – wczoraj odbyła się ważna międzynarodowa debata na temat geopolityki nowych i przełomowych technologii, z którym to tematem, zdaniem wielu ekspertów wiąże się tzw. nowy „moment Sputnika” dla Sojuszu Północnoatlantyckiego i potrzeba budowania potencjału technologicznego krajów członkowskich, w tym Polski. Organizatorami wydarzenia było Stałe Przedstawicielstwo Polski przy NATO i Instytut Kościuszki.
W 2020 r. skokowo wzrosło wykorzystanie cyfrowych technologii we wszystkich aspektach społeczno-gospodarczego funkcjonowania państw, instytucji i biznesu. Jednocześnie ugruntowywała się pozycja nowych i przełomowych technologii cyfrowych jako najważniejszego elementu geopolitycznej układanki, czyli pozycji poszczególnych mocarstw i krajów na arenie międzynarodowej. Technologie cyfrowe znacznie przyspieszyły rozwój gospodarczy i potencjał cyfrowy poszczególnych krajów, ale stały się także narzędziami wykorzystywanymi w celach ofensywnych: od użycia cyberbroni i pogłębiania zdolności wywiadowczych, przez manipulację i ingerencję w procesy demokratyczne, a także udane próby naruszenia integralności strategicznej infrastruktury cyfrowej poszczególnych krajów NATO. Wśród najważniejszych technologii cyfrowych, które w tej dekadzie stanowić będą największe szanse i zagrożenia dla Sojuszu Północnoatlantyckiego są sztuczna inteligencja, informatyka kwantowa, zaawansowana analiza danych i technologie kosmiczne. „By móc odnaleźć się w tym coraz szybciej ewoluującym krajobrazie zmian i zagrożeń technologicznych, społeczność transatlantycka potrzebuje przede wszystkim dogłębnego zrozumienia natury wyzwań związanych z konsekwencjami rozwoju technologii dla polityki i bezpieczeństwa międzynarodowego, aby zaraz potem podjąć konkretne kroki budujące nasz technologiczny potencjał” – powiedziała w czasie spotkania Izabela Albrycht, prezes Instytutu Kościuszki, a od lipca 2019 r. przedstawicielka Polski w grupie doradczej NATO dla nowych i przełomowych technologii. Marcin Ociepa, sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej zauważył, że „weszliśmy w nową erę fundamentalnej technologicznej zmiany i towarzyszącego jej wyścigu technologicznego, który wpłynie na funkcjonowanie NATO. Dlatego musimy zrozumieć zagrożenia i szanse z tym związane i zbudować zrozumienie dla tych wyzwań na poziomie NATO. Współpraca sojusznicza, wzajemne uczenie się od siebie i wymiana dobrych praktyk są kluczowe”.
Ambasador Polski przy NATO Tomasz Szatkowski tłumaczył, że w odpowiedzi na powyższe wyzwania, w NATO podjęto szereg kroków mających istotny wpływ na funkcjonowanie Sojuszu. Podczas szczytu w Londynie w 2019 r., podkreślono znaczenie nowych i przełomowych technologii dla NATO i sojuszników, zarówno w kontekście konieczności adaptacji i utrzymania przewagi technologicznej, jak i wykorzystania nowych możliwości z nimi związanymi. Powołano też Radę Innowacji NATO oraz grupę doradczą ds. Emerging and Disruptive Technologies, wspierające rozwój technologiczny Sojuszu.
Ponadto wskazano siedem najbardziej istotnych dla NATO obszarów technologicznych, w tym sztuczna inteligencja, technologie autonomiczne, kwantowe, kosmiczne czy hipersoniczne, ale także dane i zaawansowana analityka danych. Podczas spotkania ministrów NATO w lutym br. planowane jest przyjęcie strategii wdrażania nowych i przełomowych technologii.
Ambasador Szatkowski zauważył, że z punktu widzenia Polski ważnym obszarem w kontekście nowych technologii jest obrona i odstraszanie, dlatego Stałe Przedstawicielstwo Polski przy NATO już w zeszłym roku zainicjowało na ten temat debatę z udziałem przedstawicieli krajów sojuszniczych.
Działania ze strony NATO, w które, jak się oczekuje,aktywnie włączą się wszystkie kraje członkowskie, mają na celu przygotowanie Sojuszu na – jak to określił podczas CYBERSEC Forum 2020 zastępca sekretarza generalnego NATO Mircea Geoană – nowy „moment Sputnika”. Tym razem jednak konkurencja dla NATO nie pochodzi wyłącznie ze strony Rosji, ale również ze strony Chin. Z tego względu kluczowe jest zrozumienie i wspólne stanowisko Sojuszu oraz partnerów (m.in. Australii, Japonii i Korei Południowej) wobec nowych wyzwań technologicznych.
To w jaki sposób do tych przemian musi dostosować się Sojusz, przedstawił w czasie spotkania Asystent Sekretarza Generalnego ds. nowych wyzwań bezpieczeństwa David van Weel. Wskazał on, że konieczna jest zmiana kultury innowacji. „Musimy zbudować zbudować efektywną współpracę ze środowiskiem akademickim i prywatnym sektorem, w tym spoza sektora obronnego, jak również ze start-upami. Należy stworzyć ekosystem, w którym możliwe będzie dokonywanie przełomowych innowacji w tempie, które wymusza dynamiczny rozwój technologiczny, a nie w tempie ograniczonym długimi procedurami”.
Opublikowany w październiku 2020 r. raport Instytutu Kościuszki pt. „Geopolityka Nowych Technologii Cyfrowych” analizuje wszelkie mechanizmy wykorzystywania m.in. zaawansowanej analityki danych, rozwiązań sztucznej inteligencji, chmury obliczeniowej, technologii 5G, a w przyszłości także informatyki kwantowej w budowaniu potęgi militarnej, politycznej i gospodarczej państw, sojuszy obronnych oraz organizacji międzynarodowych. W ramach wydarzenia zostały przedstawione najważniejsze założenia oraz wnioski raportu, a także przeprowadzona dyskusja o najważniejszych aspektach geopolitycznych związanych z rozwojem technologii. Udział w niej wzięli stali przedstawiciele krajów członkowskich przy NATO, przedstawiciele resortów obrony i spraw zagranicznych, a także eksperci.
Link do raportu: https://ik.org.pl/publikacje/raport-geopolityka-nowych-technologii-cyfrowych/
Kontakt dla mediów: Ewelina Kasprzyk: ewelina.kasprzyk@ik.org.pl
