Zadłużenie polskich samorządów

Głównym działaniem w ramach projektu jest badanie budżetów miast wojewódzkich w Polsce. Wychodząc z założenia, że nie sam dług, a jego nadmierny poziom jest czymś, co należy uznać za stan niepożądany, z deficytami budżetowymi poszczególnych miast porównywane będą ich wydatki przeznaczone na inwestycje, które pozwalają na rozwój regionu.

Jako złe praktyki wskazane zostały działania zmierzające do „wypychania” wydatków poza budżet poprzez tworzenie spółek prawa handlowego , które dezorganizują reżim finansowy, rozmywają odpowiedzialność za zadłużenie i wprowadzają dezinformację o rzeczywistym stanie finansów publicznych jednostki samorządu terytorialnego. Dlatego też obok oficjalnych wyników zapisanych w budżecie, zamieszczane zostały informacje dotyczące sytuacji finansowej spółek, w których miasta posiadają akcje lub udziały, w szczególności gdy są w nich jedynym właścicielem.

Mamy świadomość, że stosowanie „kreatywnej księgowości” można usprawiedliwiać koniecznością realizowania inwestycji, czego konsekwencją jest wzrost zadłużenia. Długofalowa polityka finansowa samorządów nie powinna być jednak podporządkowana okresowym dostępem do zewnętrznego finansowania. Zależy nam na prowadzeniu akcji informacyjnej, aby wnioski z kontroli były dostępne nie tylko dla wąskiego grona urzędników i ekonomistów, ale przede wszystkim dla mieszkańców miast. Chcemy, aby kontrola rzeczywistej sytuacji finansowej miast wojewódzkich, wykrywanie złych praktyk, ukrytego długu i kreatywnej księgowości przełożyła się na większą transparentność finansów publicznych.

Wyniki badań pokazują, że uwzględnianie zobowiązań spółek zwiększa zadłużenie miast: wszystkie stolice województw wykazują jego poziom poniżej ustawowej granicy 60% dochodów, jednak w rzeczywistości jest ono znacznie wyższe. W przypadku deficytów budżetowych samo ich zróżnicowanie (od zera do 30%) jest niepokojące w kontekście proponowanego wprowadzenia progu ostrożnościowego, który obecnie nie byłby spełniany przez żadne miasto (uwzględniając rzeczywisty deficyt, także generowany przez spółki).

Zapraszamy do szczegółowego zapoznania się z wynikami badań.

Projekt objęty patronatem ogólnopolskiego dziennika Rzeczpospolita.